38. rocznica pierwszego strajku
Zorganizowane przez zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”, przewodniczącego Związku Powiatu Tarnogórskiego i Burmistrza Tarnowskich Gór uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej w kościele pw. Piotra i Pawła oraz złożenia kwiatów pod Dzwonnicą Tarnogórskich Gwarków. Głównym punktem obchodów było odsłonięcie znajdującej się na budynku ratusza tablicy pamiątkowej, upamiętniającej pierwszy strajk na Górnym Śląsku w tarnogórskim Fazos-ie.
– Zawsze będziemy z dumą i wdzięcznością wspominać zryw tych wszystkich Polaków, którzy 38 lat temu odważnie upomnieli się o wolność i swobody obywatelskie, o ludzką godność, o prawa pracownicze (…) Głos strajkującego Śląska, którego najwcześniejszym wyrazem była akcja w Tarnowskich Górach, w ogromnym stopniu przyczynił się do zwycięstwa Sierpnia’80 – pisał w liście odczytanym przez ministra Andrzeja Derę Prezydent RP Andrzej Duda. List skierowany do uczestników przez Prezesa Rady Ministrów odczytał z kolei podczas uroczystości wojewoda Jarosław Wieczorek. – Strajk w tarnogórskim Fazos-ie był pierwszym na Górnym Śląsku i przez to niezmiernie ważnym. Był tą iskrą, która zapaliła serca w innych zakładach regionu. Przyczynił się do uwolnienia siły, przez którą komuniści – mimo całego aparatu represji – musieli się ugiąć i która przyczyniła się do ich upadku (…) Pamięć o ideałach, które wówczas zjednoczyły uciśniony naród, jest nieustającym obowiązkiem dla nas wszystkich – pisał w liście premier Mateusz Morawiecki. Dzisiejszym uroczystościom towarzyszyło także otwarcie wystawy pt. „Solidarność Fazos 1980-1981”.
***
21 sierpnia 1980 r. w Fabryce Zmechanizowanych Obudów Ścianowych „Fazos” w Tarnowskich Górach wybuchł pierwszy zorganizowany protest w województwie katowickim, podczas którego podniesiono postulaty płacowe i socjalne oraz domagano się utworzenia wolnych związków zawodowych. Jego uczestnicy wyrazili także swoje wsparcie dla pracowników Stoczni im. Lenina, którzy tydzień wcześniej rozpoczęli strajk w Gdańsku. Jako pierwsze zorganizowane wystąpienie pracowników śląskich zakładów, strajk w „Fazos-ie” dał początek fali protestów, do której dołączały się kolejne zakłady z regionu. Tylko do 1 września strajki objęły ponad 60 podmiotów, a do października protesty podjęły w sumie 272 zakłady. Strajki sierpniowe przyczyniły się do powstania w regionie kilku centrów niezależnych związków zawodowych, w tym do uformowania się w Tarnowskich Górach silnych struktur „Solidarności”, z których później utworzono Podregion NSZZ „Solidarność” Tarnowskie Góry”.