W piątek, 21 maja br., przedstawiciele najwyższych władz i instytucji państwowych upamiętnili w Warszawie 100. rocznicę zwycięskiego III Powstania Śląskiego. 21 maja jest datą nieprzypadkową – tego dnia przed stu laty rozpoczęła się bitwa o Górę św. Anny, będąca największym starciem, do którego doszło w ramach trzeciego zrywu Polaków w obronie polskości Górnego Śląska po I wojnie światowej. W uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza udział wzięli Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł i Pełnomocnik Wojewody do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dr Piotr Oleńczak.

Uroczystości rocznicowe rozpoczęły się o godz. 10:30 na Wojskowym Cmentarzu Powązkowskim, gdzie delegacje złożyły kwiaty przed pomnikiem obu powstań w Kwaterze Powstańców Śląskich i Wielkopolskich. Hołd oddano także przywódcy III Powstania Śląskiego, Wojciechowi Korfantemu, którego pomnik znajduje się u zbiegu Al. Ujazdowskich i ul. Agrykola.

W południe na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego odbył się uroczysty Apel Pamięci połączony z ceremonią złożenia wieńców i wiązanek kwiatów na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza. W wydarzeniu udział wzięli przedstawiciele polskich władz i instytucji państwowych oraz wojska, a także duchowieństwo. Podczas uroczystości wieniec w imieniu Premiera RP Mateusza Morawieckiego złożył Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł, natomiast w imieniu Wojewody wieniec złożył Pełnomocnik Wojewody do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych dr Piotr Oleńczak. Obchody rocznicowe zakończyła wspólna modlitwa, salwa honorowa i defilada wojskowa.

III Powstanie Śląskie było wystąpieniem zbrojnym trwającym od 2/3 maja do 5 lipca 1921 r., które wybuchło po niekorzystnym dla Polski wyniku plebiscytu na Górnym Śląsku z marca tego roku. Na jego czele stanął znany działacz społeczny, a wcześniej komisarz plebiscytowy Wojciech Korfanty. Zryw ten był trzecim z kolei powstaniem na Śląsku i miał na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski.

W trakcie powstania doszło do dwóch dużych bitew: w rejonie Góry św. Anny na Opolszczyźnie i pod Olzą na Śląsku. Kilkudniowy bój o Górę św. Anny między powstańcami a niemieckim Freikorpsem rozpoczął się 21 maja 1921 r., a zakończył 26 maja. Bitwa, będąca największym starciem zbrojnym powstania, pozostała nierozstrzygnięta. Walki w rejonie Góry św. Anny zostały upamiętnione na jednej z tablic pól bitewnych umieszczonych na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

III Powstanie Śląskie zakończyło się zwycięstwem strony polskiej (podobnie jak II Powstanie Śląskie w 1920 r.), doprowadzając do korzystnego dla Polski podziału regionu, który był obiektem rywalizacji Niemiec i odrodzonej Rzeczpospolitej. Z obszaru plebiscytowego, czyli ponad 11 tys. km kw., zamieszkanego przez ponad 2 mln ludzi, do Polski przyłączono 29% terenu i 46% ludności. W Polsce znalazły się m.in. Katowice, Świętochłowice, Królewska Huta (obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec, Tarnowskie Góry i Pszczyna. W powstaniu udział wzięło około 60 tys. Polaków – jak podają źródła historyczne, 1218 spośród nich poległo, a 794 odniosło rany.

Źródło informacji i zdjęć: Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.