Czy warto studiować filozofię? Opinia prof. Przemysława Paczkowskiego
Dyrektor Instytutu dr hab. prof. Przemysław Paczkowski twierdzi, że jest to nowoczesna wersja najstarszego pytania klasycznej pedagogiki (paidei), przedstawianego jako pytanie: jakie dobro chcemy w życiu osiągnąć? Całkiem poważnie zadawali je w antyku pitagorejczycy, sofiści, sokratycy, Platon czy Arystoteles.
Dzisiaj to pytanie ma podobny sens, mimo że dotyczy wyboru kierunku akademickiego, a nie drogi życiowej, ale argumenty za studiowaniem filozofii są podobne do tych antycznych. Filozofia nie daje konkretnego zawodu, ale uczy pełni życia:
– przygotowuje do samodzielnego i odpowiedzialnego rozstrzygania coraz to nowych dylematów moralnych, jakie stawia przed nami życie społeczne, postęp naukowy i technologiczny. Nie o to chodzi, że filozofia poda nam jakieś gotowe odpowiedzi, tylko o to, że dostarcza narzędzi do samodzielnego ich rozwiązywania, zabezpiecza przed bezmyślnym, bezrefleksyjnym uleganiem zewnętrznym opiniom, pseudo-argumentom, których tak pełno w dyskusjach publicznych, przed uleganiem różnym ideologiom czy nieważnym, efemerycznym w istocie walkom politycznym. Antyczna opowieść opisywała filozofa jako tego, kto nawet podczas największego sztormu jest bezpieczny, podczas gdy zwykli ludzie walczą o życie na wzburzonym morzu. Gdybym chciał to opisać w podobnym duchu, ale jeszcze prościej, to powiedziałbym, że filozofia daje narty na tę wyprawę w potężne i groźne góry, jaką jest nasze życie, i uczy na nich dobrze jeździć, ale wybór drogi pozostawia już każdemu z nas.
– filozofia uczy także świadomego uczestnictwa w kulturze, dostarczając narzędzi rozumnego czytania tego, co nazywamy „tekstami kultury”, tłumaczy reguły „gier”, jakimi są poszczególne obszary życia kulturalnego.
Suchy, sformalizowany język ustaw i zarządzeń ministerialnych nazywa to wszystko „miękkimi kompetencjami” – chodzi o to, że w każdym zawodzie potrzebne i cenione są umiejętności oraz kompetencje, które oferują studia filozoficzne, mianowicie krytycyzm, samodzielność myślenia, zdolność budowania własnej hierarchii wartości, umiejętność określania priorytetów nie tylko w doraźnych działaniach.
Zachęcam każdego do studiowania filozofii („Pora na filozofowanie jest zawsze” – mówili epikurejczycy), a szczególnie zachęcam do studiowania filozofii jako drugiego kierunku. Pani profesor z naszego Instytutu ukuła hasło, które tej zachęcie ma służyć: „Po drugie – filozofia”.
W Rzeszowie oferujemy studia filozoficzne I i II stopnia na dwóch specjalnościach:
– filozofia teoretyczna – dla kandydatów o zainteresowaniach humanistycznych z przedmiotami omawiającymi historię klasycznych zagadnień z dziedziny filozofii człowieka, teorii poznania, etyki, estetyki, filozofii społecznej i politycznej, oraz najnowszą problematykę i żywo dyskutowane kwestie z zakresu filozofii kultury, bioetyki, Animal studies, Gender studies itp.
– kognitywistyka (prowadzona we współpracy z pracownikami Centrum Modelowania Komputerowego UR i z wykorzystaniem zaawansowanej aparatury) – dla kandydatów zainteresowanych najnowszymi problemami z zakresu filozofii umysłu, filozofii języka, filozofii nauki itp.
Prowadzimy także studia doktoranckie, co ważne – dla absolwentów wszystkich kierunków studiów. Warunkiem przyjęcia są sprecyzowane plany badawcze dotyczące jakiejś dziedziny filozofii – mówi dyrektor Instytutu.